Hamiləlik zamanı qadın orqanizmində sinir, endokrin, ürək-damar, həzm, sidikçıxarıcı, dəri və reproduktiv sistemlərdə mühüm dəyişikliklər baş verir.

Hamiləlik dövründə qadın orqanizmində baş verən bütün dəyişikliklər hamiləliyin saxlanması, normal inkişafı və sağlam uşağın dünyaya gəlməsinə yönəlmişdir. Bu zaman demək olar ki, bütün orqan və sistemlərdə müəyyən dəyişikliklər müşahidə olunur ki, bunlar qadın orqanizminin yeni fizioloji vəziyyətə adaptasiyasının nəticəsidir.

Ümumi Orqanizmə Yüklənmənin Artması

Hamiləlik təbii bir proses olsa da, bu dövrdə qadının bütün orqan və sistemlərinin fəaliyyəti əhəmiyyətli dərəcədə artır. Əgər qadın sağlam həyat tərzi sürər, düzgün qidalanar və rejimə riayət edərsə, adətən bu vəziyyətin öhdəsindən asanlıqla gələ bilir.

Sinir Sistemi Dəyişiklikləri

Hamiləlik müddətində mərkəzi sinir sistemində xüsusi dəyişikliklər baş verir. Onurğa beyninin oyanıqlığı azalır, bu da uşaqlıq əzələlərinin yumşalmasına və hamiləliyin davam etməsinə şərait yaradır. Bundan əlavə, qadının emosional fonunda tez təsirlənmə, həssaslıq, həyəcan və ya əhval dəyişikliyi müşahidə oluna bilər. 

Endokrin Sistem Dəyişiklikləri

Hamiləlik dövründə orqanizmdə  endokrin vəzilərin fəaliyyəti güclənir. Hamiləliyin saxlanmasını və inkişafını təmin edən progesteron, estrogen və xorionik qonadotropin kimi hormonlar sintez olunur. Bu hormonlar uşaqlığın tonusunun azalmasına, döldə normal inkişafın təmin edilməsinə və süd vəzilərinin gələcək ana südünə hazırlanmasına xidmət edir.

Cinsiyyət Orqanlarında Dəyişikliklər

Ən nəzərəçarpan dəyişikliklər qadının reproduktiv orqanlarında müşahidə olunur.

• Uşaqlığın ölçüsü xeyli artır: hamilə olmayan qadında təxminən 70 qram olan uşaqlıq hamiləliyin sonunda 1100 qrama qədər böyüyür.

• Divarları qalınlaşır, qan dövranı artır.

• Dölyanı maye toplanaraq dölün qorunmasında mühüm rol oynayır.

Ürək-Damar Sistemində Dəyişikliklər

• Ümumi qanın həcmi 40–50% artır.

• Ürək vurğuları güclənir, fizioloji taxikardiya yarana bilər.

• Qanın laxtalanma qabiliyyəti artır ki, bu da doğuş zamanı qanaxma riskini azaldır.

Sidikçıxarıcı Sistem Dəyişiklikləri

Sidik ifrazedici sistem hamiləlikdə həm ananın, həm də dölün mübadilə məhsullarını xaric etməli olduğu üçün daha aktiv işləyir. Bu səbəbdən böyrəklərin yükü artır və sidik ifrazı çoxala bilər.

Həzm Sistemi Dəyişiklikləri

Hormonların təsiri nəticəsində mədə-bağırsaq traktının tonusu azalır. Hamiləliyin irəliləməsi ilə böyümüş uşaqlıq mədəyə və bağırsaqlara mexaniki təsir göstərərək:

• qəbizlik,

• qıcqırma,

• həzm pozulmaları,

• ürəkbulanma kimi əlamətlərə səbəb ola bilər.

Dəri və Toxumalarda Dəyişikliklər

• Qarının ön divarında hamiləlik xəttləri (striyalar) əmələ gələ bilər.

• Melanin piqmentinin artması nəticəsində üzdə, süd vəzisində, xarici cinsiyyət orqanlarında və qarının ön səthində piqmentasiya artır.

• Dərinin elastikliyi azalır, bəzi hallarda qaşınma ola bilər.

Çəki Dəyişiklikləri

• I üçaylıqda orta hesabla 1 kq,

• II və III üçaylıqlarda isə 5 kq artım ola bilər.
  Hamiləliyin sonuna qədər 10–12 kq çəki artımı normal hesab olunur. Artıq çəkisi olan qadınlar çəki artımını diqqətlə izləməlidirlər.

Psixoloji Dəyişikliklər və Dəstək

Hamiləlik yalnız fiziki deyil, həm də psixoloji baxımdan böyük sınaqdır. Qadın bütün dəyişikliklərə psixoloji cəhətdən hazır olmalıdır. Hamiləlik dövründə qadının emosional dəstəyi çox vacibdir:

• qadın məsləhətxanalarında qeydiyyata durmaq,

• doğuşa psixoloji hazırlıq məşğələlərində iştirak etmək,

• yaxın qohumların anlayışı və dəstəyi hamiləlik və doğuşun normal gedişinə müsbət təsir edir.

Nəticə

Hamiləlik qadın orqanizmi üçün tamamilə təbii, lakin çoxşaxəli dəyişikliklərlə müşayiət olunan bir dövrdür. Bu dəyişikliklər orqanizmin həm ananı, həm də dölü qorumaq və doğuşa hazırlamaq üçün həyata keçirdiyi adaptasiya mexanizmləridir. Düzgün qidalanma, sağlam həyat tərzi və psixoloji dəstək bu dövrün uğurla keçməsinə kömək edir.